نقش استراتژی بسته بندی و خلاقیت در نمایش محصول، یک اصل مهم بی جایگزین است. امروزه در شرایطی هستیم که به دلیل تورم و گرانی کالا، تولید کنندگان و صادرکنندگان به دنبال بسته بندی های ارزان قیمت و مقرون به صرفه هستند. بسته‌بندی قسمت مهمی از زنجیره ارزش کالاست. از این رو تولید کنندگان و بازرگانان در نهایت، باید هزینه‌های تمام شده محصولشان را کم کنند تا بتوانند در بازار شدیداً رقابتی امروز، فروش داشته باشند.
سود نقش استراتژی بسته بندی کجاست؟
در فیلم ها، هر نقشی یک قیمتی دارد و اگر جلوه های ویژه و اکشن های فیلم محیا باشد و نقش درست ایفا شود تمامی عوامل سود می کنند. در بسته بندی هم اگر مدل کار و طرح گرافیکی زبان زد شود به غیر از سود، جایگاه بازاری یا محبوبیت برندینگ رخ می دهد.
دید کم کردن هزینه ها به چه قیمتی است؟ متاسفانه راه اشتباه از اینجا شروع می‌شود که به بهای صرفه جویی در هزینه‌ها به سمت بسته بندیهای غیر استاندارد و بی کیفیت می‌روند. همین مورد باعث شده است از رقابت در بازارهای جهانی عقب بمانیم و هزینه‌های پنهان و آشکار دیگری را بابت استفاده از بسته بندی های غیر اصولی بپردازیم.
صنعت بسته‌بندی در کشور ما چرا فقیر است؟
به جرات می‌توان گفت که صنعت بسته بندی در کشور ما بسیار فقیر و ضعیف است. چون همیشه زیر اسم صنعت چاپ کاور شده است. در هر جایی که شنیده باشید گفته می‌شود صنعت چاپ و بسته‌بندی، در حالی که باید مقوله چاپ، بخشی از بسته بندی باشد. چون صنعت چاپ در کشور ما نسبتا پیشرفت خوبی کرده است و با تکنولوژی روز دنیا در حال حرکت است، اما در زمینه بسته‌بندی مخصوصاً در حیطه سلولزی هنوز راه زیادی در پیش داریم. تا حدودی هم می‌توان گفت دلیل این ضعف در کمبود نیروی انسانی متخصص است. کارگاه‌های جعبه سازی و کارتون سازی عموماً به صورت زیر پله‌ای و سنتی اداره می‌شوند. افرادی که در این زمینه مشاوره می‌دهند شاید خودشان در زمینه تولید جعبه و کارتن بسته بندی متخصص باشند اما واقعیت این است که درک درستی از بسته بندی کالا ندارند. در حالی که این یک اصل مهم در کشورهای پیشرفته با دانش مهندسی و محاسباتی آمیخته شده و در دانشگاه‌ها به صورت علمی تدریس می‌شود. حتی نرم‌افزارهای خاصی برای طراحی و محاسبه جعبه و کارتن بسته بندی آن عرضه شده است.
خلاقیت در نمایش محصول
سبک خلاقیت در نمایش محصول و کالا های مصرفی متفاوت است. این خلاقیت ها و ایده ها بر گرفته از نیاز بازار ، مدل جعبه ، ویژگی های نوظهور و هوشمند با طرح گرافیکی متناسب با کالا و یا فرهنگ مقصد عرضه محصول جعبه می باشد. هدف از نمایش محصول در استیج و ویترین اگر به تصویر کشیدن کالا باشد باید اصل عملکرد خود را درست ایفا کند تا تاثیر ماندگاری در خاطر مشاهده کنندگان بگذارد. زیرا به دلیل هیجان ایجاد شده در مغز، به ناچار در حافظه دراز مدت نهفته خواهد شد. برای رسیدن صد در صدی به این موضوع باید موافع را رفع کرد که در ادامه به بعضی از آنها خواهیم پرداخت.
چرا ما هنوز در بسته بندی های سنگین مشکل داریم؟
بسته بندی های سنگین بحثی است که کاملاً تخصصی بوده ولی در ایران به صورت علمی و اصولی انجام نمی‌شود. افرادی هم که در این زمینه فعالیت حرفه‌ای دارند بسیار محدود و انگشت شمار هستند. مخصوصاً مصالح و ادواتی که در کشور ما برای بسته بندیهای سنگین به کار می‌روند از جنس چوب و پلاستیک است که استفاده از این وسایل در کشورهای دیگر به دلیل قوانین حمایت از محیط زیست در حال منسوخ شدن و جایگزین آن با ادوات سلولزی در حال انجام است. در ایران به خاطر کیفیت پایین کارتون و مقوای رایج از این مصالح در بسته‌بندی‌های سنگین استفاده نمی‌کنند. اما با توجه به کم و کاستی های بی‌شماری که در صنایع ما وجود دارد و از طرفی نیازی که در بازار مصرف احساس می‌شود، خصوصاً برای اینکه نقش و جایگاه خود را در بازارهای صادراتی ارتقا دهیم ناگزیر هستیم که به سمت تکنولوژیی های جدید و استاندارد در بسته بندی های تجدید پذیر و سازگار با محیط زیست برویم.
با یک رویکرد فناورانه در جهت تولید دانش بنیان تلاش هایی را می‌توان انجام داد که نتیجه آن ساخت پالت‌ها و پالت باکس‌های فوق سنگین کارتونی همگام با تکنولوژی روز دنیا بوده است که برای انواع بسته بندیها حتی با وزن بیش از یک تن استفاده می‌شود. می‌توان صورت تخصصی و علمی در زمینه بسته بندی های سنگین با استفاده از ادوات سلولزی مانند نبشی های مقوایی و کارتون آکاردئونی فعالیت نمود. ورق کارتن آکاردئونی در ایران یکی از تولیدات نوظهور است همچنین پالت مقوایی برای اولین بار در دنیا با تحمل بار دینامیکی سه تن را تولید نموده اند.
قطعی برق مشکلات کارتون سازها را دو چندان کرد!
متاسفانه قطعی های پی در پی برق در واحد های تولیدی کشور مشکل جدیدی است زیرا در بعضی موارد یک روز کامل یا دو روز پی در پی و یا ۶ ساعت در روز برق قطع می شود و صنعت شکننده و ضعیف ورق سازی و کارتن سازی را هم به شدت درگیر نموده است. چون برای تولید کارتون و مقوا نیاز اساسی به برق است. خسارت ناشی از تعطیلی صنایع در کشور بسیار هنگفت و حتی به جرات می‌توان گفت بسیار بیشتر از خسارت ناشی از سوء مصرف برق است. زیرا شرکت هایی که در هفته دو روز برق نداشتند به ناچار آن دو روز در هفته را تعطیل و به جای آن یک روز جمعه را می‌توانستند پوشش کاری دهند.
با گذشت زمان به جای تسهیل و تسریع در روند فرایندهای اداری کسب و کارها، متاسفانه مشکلات و مصائب جدیدی برای کارفرمایان ایجاد می‌شود. مثلاً هر اداره‌ای که یک سامانه برای خودش ایجاد نموده و کارفرماها را مجبور می‌کنند که اطلاعات مربوط به آن اداره را روزانه یا دوره‌ای در آن سامانه ثبت کنند؛ در غیر این صورت جریمه خواهند شد.
مدیران کارخانه ها و شرکتها باید بخشی از وقت و زمان با ارزش خود را صرف این امورات کنند. آیا نباید هر فرایندی که وضع می‌شود و هر تغییری که صورت می‌گیرد باید در جهت کمک به تولید کننده و تسهیل امورات آنها باشد. حالا شما از همه تولید کنندگان بپرسید و ببینید که آیا از این وضعیت راضی هستند؟ هر چه شرکتها بیشتر توسعه پیدا کنند و افراد بیشتری را استخدام کنند انتظارات هم بیشتر می‌شود و به جای اینکه دولت از توسعه و پیشرفت شرکت‌های خصوصی کوچک و متوسط حمایت کند و انگیزه‌ای ایجاد کند که زمینه اشتغال زایی برای افراد بیشتری در این شرکتها فراهم شود گویا روند حاضر چیز دیگری را به ما نشان می‌دهد.
اگر تحریم نبود…
اگر در شرایط تحریم نبودیم بسیاری از تولیدات را به راحتی به کشورهای اروپایی صادر می‌کردیم. چون آنچه ما تولید می‌کنیم نسبت به قیمت جهانی محصول مشابه، بسیار ارزان‌تر است و این پتانسیل را هم داریم که این محصول را با کیفیت بالا تولید و صادر کنیم. دولت باید شرایط را برای صادرکنندگان خرد فراهم کند تا بتوانند محصولاتشان را بدون دغدغه انتقال ارز و یا فرایندهای پیچیده اداری صادر کنند. لازم است که تولید کننده تنها دغدغه تولید و تمرکز روی محصول با کیفیت را داشته باشد تا به فکر مشکلات اقتصادی و راه هایی برای دور زدن تحریم‌ها نباشند.
همیشه گفته‌اند که ما تولید کنندگان در خط مقدم نبرد اقتصادی هستیم و باید با تمام قوا به سمت پیشرفت و آبادانی کشور پیش برویم. در حالی که رفتن به خط مقدم تک و تنها امکان پذیر نیست و احتیاج به حمایت و پشتیبانی قوی دارد. این امر حمایت بی‌قید و شرط دولت را می‌طلبد.
خوشبختانه امروز دولتمردان هم به این امر پی برده‌اند که سیاست های کلان اقتصادی باید بر روی تولید و صادرات بیشتر تمرکز کند، و این امر لزوم حرکت به سمت تکنولوژی روز دنیا را می‌طلبد. باید سیاست های طرف عرضه را تقویت کرد و شرایط فراهم شود که کار آفرینان و تولید کنندگان نسبت به ادامه راه مایوس و دلسرد نشوند.
مشکلی با نام تامین مواد اولیه
تولید کنندگان در خصوص تامین مواد اولیه قبلاً با مشکلات زیادی مواجه بودند و مجبور می‌شدند که بخشی از مواد اولیه مخصوصاً چسب های مورد استفاده را از خارج از کشور وارد کنند که متاسفانه به دلیل پروسه زمانبر ترخیص در گمرکات کشور و رفتار سلیقه‌ای و تبعیض آمیز بعضی از کارکنان گمرک باعث تاخیر می‌شد که منجر به فاسد شدن و غیر قابل استفاده بودن چسب‌ها می‌شد.
باز هم تاکید می‌کنم تولید کننده کسی است که تمام تمرکز خود را روی تولید بی‌نقص و با کیفیت بگذارد نه اینکه درگیر امورات اداری پیچیده باشد که فلان اداره برایش به وجود آورده و تمام وقت و انرژی اش را صرف این امور کند. مثلاً نباید در گمرک به دنبال راه‌هایی برای ترخیص مواد اولیه که نیاز اساسی تولید است باشد.
خوشبختانه امروزه با تکنولوژی تولید داخلی، این چسب‌ها را حتی با کیفیت بسیار بهتر از خارجی، در شرکت های داخلی تامین می کنند و فعلاً وابستگی چندانی به خارج نداریم، غیر از قطعات یدکی ماشین آلات و دستگاه های کارتون سازی و ورق سازی که تولید داخلی ندارند و مجبورند که از طریق راه های دیگر از خارج وارد کنند. ولی مشکل واردات مواد اولیه برای بعضی از شرکت‌های داخلی همچنان به قوت خود باقیست.
حتی در ساخت دستگاه و ماشین آلات خط تولید هم پیشرفت‌های خوبی داشته و بخشی از ماشین آلات کارخانه را خودشان توسعه و ارتقا می‌دهند. صنعت بسته بندی در دنیا با شتاب خوبی در حال پیشرفت است، و ما هم برای عقب نماندن از این قافله مجبوریم که از چرخه سنتی خارج شویم و به سمت تکنولوژی بسته بندی های مدرن پیش برویم. دولت باید از این صنعت حمایت کند، زیرا بسته‌بندی، صنعتی است که تمام صنایع دیگر مستقیماً به آن وابسته هستند و قیمت بسته بندی، قیمت نهایی تمام محصولات کشور را تعیین می‌کند. قدرت و پتانسیل پیشرفت در این صنعت وجود دارد و مطمئناً با سیاست و مدیریت درست به این مهم دست پیدا خواهیم نمود.
